Category: امثال

1 شراب تمسخر می‌کند و باده عربده می‌کشد؛

حکیم نیست هر آن که فریفتۀ آنان شود.

2 هیبتِ شاه همچون شیر می‌غرد؛

هر که خشمش برانگیزد، جان بر باد می‌دهد.

3 دوری از نزاع، عزّت آدمی است

اما تن هر نادان برای مجادله می‌خارد!

4 کاهل زمین را در فصلش شخم نمی‌زند؛

پس در موسم درو گدایی می‌کند و چیزی نمی‌یابد.

5 مشورت همچون آبی است عمیق در دل انسان،

مردی فهیم خواهد که آن را بیرون کشد.

6 بسا کسان که مدعی محبتی پایدارند

اما شخص وفادار را کهِ تواند یافت؟

7 پارسا در راستی سلوک می‌کند؛

خجسته‌اند فرزندانی که پس از او می‌آیند!

8 شاه که بر مسند داوری نشیند،

به نگاه خود شرارتها را یکسره غربال کند.

9 کیست که تواند گوید: «من دل خود را طاهر ساخته‌ام؛

من از گناه خویش پاک شده‌ام»؟

10 وزنه‌های متفاوت و پیمانه‌های مختلف،

خداوند از هر دو کراهت دارد.

11 جوان را از کارهایش براستی می‌توان شناخت،

که آیا رفتارش پاک و درست است، یا نه.

12 گوش شنوا و چشم بینا،

هر دو آفریدۀ خداوند است.

13 خواب را دوست مدار، مبادا فقیر شوی؛

چشمانت بگشا تا از نان سیر شوی.

14 خریدار می‌گوید: «بد است، بد است»،

آنگاه می‌رود و به خرید خویش می‌بالد!

15 طلا یافت می‌شود و یاقوت بسیار است،

اما لبهایی که به معرفت سخن گویند، گوهرِ کمیابند.

16 جامۀ آن کس را که ضامن غریبه می‌شود، بگیر!

لباس آن کس را که برای غریبه ضمانت می‌کند، گرو نگاه دار.

17 نانِ فریب به مذاق آدمی لذیذ می‌آید،

اما سپس، دهانش از سنگریزه پر می‌شود.

18 چون تدبیر می‌کنی، مشورت بخواه؛

با کسب هدایت به جنگ برو.

19 سخن‌چین، رازها را فاش می‌کند؛

پس با مرد پرگو همنشینی مکن!

20 هر که پدر یا مادر خود را نفرین کند،

چراغش در تاریکی غلیظ خاموش خواهد شد.

21 اموالی که در آغاز به‌شتاب به دست آید،

در پایان، برکت نخواهد داشت.

22 مگو: «بدی را تلافی خواهم کرد!»

منتظر خداوند باش که تو را نجات خواهد بخشید.

23 خداوند از وزنه‌های متفاوت کراهت دارد،

ترازوی ناراست نیکو نیست.

24 قدمهای انسان از جانب خداوند است،

پس آدمی راه خود را چگونه بفهمد؟

25 دامی است برای انسان که به‌شتاب چیزی را وقف کند

و تازه پس از آن به نذر خود بیندیشد!

26 پادشاهِ حکیم شریران را چون کاه غربال می‌کند؛

او چرخ خرمن‌کوب را بر آنان می‌راند.

27 روح آدمی چراغ خداوند است

که اعماق وجود او را می‌کاود.

28 محبت و امانت، نگاهدار پادشاه است؛

تخت او از محبت برقرار می‌ماند.

29 جلال جوانان، قدرت آنان است،

شوکت پیران، موی سفیدشان.

30 ضربات مجروح‌کننده، شرارت را می‌ساید،

و کتک، اعماق وجود را پاک می‌کند.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/20-baf0669949f52d6f2f6c60eed58c5c4d.mp3?version_id=118—

1 دل پادشاه در دست خداوند است؛

آن را همچون جریان آب به هر جا که بخواهد هدایت می‌کند.

2 همۀ راههای انسان در نظر خودش درست است،

اما خداوند است که دلها را می‌آزماید.

3 پسندیده‌تر از قربانیها نزد خداوند،

به جا آوردن پارسایی است و عدالت.

4 چشمان متکبر و دل مغرور،

و هرآنچه شریران می‌کنند،گناه است!

5 شتابزدگی به ناداری می‌انجامد

اما تدبیرهای شخصِ کوشا منفعت به بار می‌آورد.

6 گنجی که با زبان دروغگو به دست آید،

بخاری است بر هوا برای جویندگان مرگ.

7 خشونتِ شریران، گریبان خودشان را می‌گیرد،

زیرا که از اجرای عدالت سر باز می‌زنند.

8 راه تقصیرکاران کج است،

اما پاکان راست‌کردارند.

9 سکونت در کُنج بام،

بِه از زندگی زیر یک سقف با زن ستیزه‌جو.

10 جان مرد شریر مشتاق شرارت است؛

چشمان او بر همسایه‌اش ترحم نمی‌کند.

11 چون تمسخرگر مجازات شود، ساده‌لوح نیز حکمت می‌آموزد؛

چون حکیم تربیت یابد، معرفت را به دست می‌آورد.

12 آن عادل،خانۀ شریران را نیک زیر نظر دارد؛

او آنان را به بلا سرنگون خواهد کرد.

13 هر آن کس گوشِ خود بر فریاد بینوا ببندد،

خود نیز فریاد بر خواهد آورد و کسی نخواهد شنید.

14 هدیه‌ای در نهان، خشم را برمی‌گرداند،

رشوه‌ای زیر قبا، غضب سخت را فرو می‌نشاند.

15 اجرای عدالت، پارسایان را شادمان می‌سازد،

اما ظالمان را به وحشت می‌افکند.

16 مردی که از طریق عقل منحرف شود،

سر از جمع مردگان در خواهد آورد.

17 آن که عیش و نوش را دوست می‌دارد، به ناداری گرفتار آید؛

دوستدار شراب و روغن دولتمند نخواهد گردید.

18 شریران فدیۀ پارسایان می‌شوند،

و خیانت‌پیشگان، فدیۀ صالحان.

19 سکونت در بیابانِ بی‌آب و علف،

بِه از زندگی با زن ستیزه‌جو و بدخُلق.

20 در منزل حکیمان، خزانۀ چیزهای مرغوب و روغن است،

اما مرد نادان همۀ دارایی خود را تلف می‌کند.

21 هر آن که در پی پارسایی و محبت باشد،

به حیات و پارسایی و عزّت دست می‌یابد.

22 مرد حکیم به شهر زورمندان بر خواهد آمد

و قلعۀ اعتمادشان را فرو خواهد ریخت.

23 هر که مراقب دهان و زبانش باشد،

جان خویش از بلا در امان می‌دارد.

24 مرد مغرور و متکبر، که تمسخرگرش نامند،

با نِخوَت بی‌حد عمل می‌کند.

25 حسرتِ مردِ کاهل او را به کشتن می‌دهد،

زیرا که دستانش از کار ابا دارند.

26 تمام روز در وَلَع چیزهای بیشتر است،

اما پارسایان می‌بخشند و دریغ نمی‌کنند.

27 قربانیِ شریران، کراهت‌آور است؛

چقدر بیشتر هنگامی‌که با نیت بد تقدیم شود.

28 شاهد دروغگو هلاک خواهد شد،

اما آن که گوش فرا می‌دهد،تا ابد سخن خواهد گفت!

29 مرد شریر پا از گلیم خویش فراتر می‌گذارد،

اما صالحان راههای خود را می‌سنجند.

30 هیچ حکمتی، هیچ بصیرتی، و هیچ مشورتی نیست

که علیه خداوند به کار آید!

31 اسب را برای روز جنگ آماده می‌کنند،

اما پیروزی از آنِ خداوند است.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/21-07b685d00543fc9cada565a9724c8bdd.mp3?version_id=118—

1 نیکنامی از ثروتِ عظیم برتر است؛

و محبوبیت از سیم و زر، بهتر.

2 غنی و فقیر در این اشتراک دارند:

خداوند آفرینندۀ هر دوی آنهاست.

3 عاقل، خطر را می‌بیند و پنهان می‌شود،

ساده‌لوح پیش می‌رود و تاوانش را می‌دهد!

4 ثمرۀ فروتنی و ترس خداوند،

ثروت است و عزّت و حیات!

5 در راه کج‌روان، خارها و دامهاست،

اما آن که مراقب جان خویش باشد، از آنها در امان می‌ماند.

6 جوان را در رفتن به راهی که درخور اوست تربیت کن،

که تا پیری هم از آن منحرف نخواهد شد.

7 غنی بر فقیر حکومت می‌کند،

و بدهکار بندۀ طلبکار است.

8 آن که ظلم می‌کارد، بلا می‌دِرَوَد،

و چوب خشمش می‌شکند.

9 شخص گشاده‌دست خود نیز مبارک خواهد بود،

چراکه از نان خود به بینوایان می‌دهد.

10 تمسخرگر را بیرون کن که نزاع نیز خاموش خواهد شد؛

مشاجره و رسوایی پایان خواهد پذیرفت.

11 آن که دوستدار پاکی دل و لطافت زبان است،

از دوستی پادشاه برخوردار خواهد بود.

12 چشمان خداوند معرفت را پاس می‌دارد،

او سخن خیانت‌پیشگان را باطل می‌سازد.

13 کاهل در خانه می‌ماند و می‌گوید:

«شیری بیرون در کمین است!»

یا «در خیابان به قتل خواهم رسید!»

14 دهان زن بیگانه گودال عمیق است؛

آن که خداوند بر او غضبناک باشد، در آن خواهد افتاد.

15 حماقت در دل جوان لانه کرده است،

اما چوب تأدیب آن را از او دور می‌کند.

16 آن که بر بینوایان ظلم کند تا بر مال خویش بیفزاید

و یا به ثروتمندان ببخشد، تنها به ناداری گرفتار آید.

گفته‌های حکیمان

17 گوش خود فرا داشته، سخن حکیمان را بشنو؛

و به تعلیم من دل بسپار،

18 چراکه دلپسند است نگاه داشتن آنها در درونت

و آماده داشتن آنها بر لبانت.

19 امروز این را به تو آموختم، آری به تو،

تا بر خداوند توکل کنی.

20 آیا سی مَثَل برایت ننگاشتم،

از مشورت و معرفت،

21 تا کلام حقیقی و مطمئن را بر تو معلوم دارم،

تا بتوانی کلمات حقیقی را نزد فرستندگان خود باز بری؟

22 بینوایان را چون ضعیفند، تاراج مکن

و ستمدیدگان را در محکمه لگدمال منما،

23 زیرا خداوند به دفاع از حقِ آنها بر خواهد خاست

و جان غارتگرانِ آنها را غارت خواهد کرد.

24 با مرد تندخو دوستی مکن،

و با آن که زود به خشم آید، دمساز مشو،

25 مبادا راههای او را بیاموزی

و جان خویش را به دام در افکنی.

26 از آنان مباش که دست می‌دهند

و ضامن بدهکار می‌شوند؛

27 اگر توان پرداخت نداشته باشی،

بسترت را نیز از زیرت برمی‌گیرند.

28 حدود دیرین را که پدرانت قرار داده‌اند،

جابه‌جا مکن.

29 مردی را که در کارش چیره‌دست است، می‌بینی؟

او در خدمت پادشاهان خواهد بود

و نه در خدمت عوام.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/22-15df1dcf463c1ece34d150e8d84108f1.mp3?version_id=118—

1 چون با حاکمی به طعام می‌نشینی،

در آنچهپیش روی توست تأمل کن،

2 و اگر شکمباره‌ای،

کارد بر گلویت بگذار.

3 حریصِ خوراکهای لذیذ او مباش،

زیرا که آن غذا فریبنده است.

4 خویشتن را برای ثروتمند شدن از پا مَیَفکن؛

از اندیشیدن بدان بازایست!

5 تا چشم بر آن بدوزی از میان رفته است؛

زیرا ثروت چون عقاب بال می‌گیرد و می‌پَرَد!

6 از سفرۀ مرد خسیس مخور،

و مشتاق خوراک لذیذ او مباش؛

7 زیرا از آن دسته است که همیشه حساب نگاه می‌دارند.

به تو می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما دلش با تو نیست.

8 لقمه‌ای را که خوردی، قی خواهی کرد

و تعارفاتت را نیز به هدر خواهی داد.

9 نادان را نصیحت مکن،

چه، سخن عاقلانه‌ات را خوار خواهد شمرد.

10 حدود دیرین را جابه‌جا مکن،

و به مزرعۀ یتیمان تجاوز منما،

11 زیرا ولیّ آنها نیرومند است

و علیه تو به دفاع از حق آنها بر خواهد خاست.

12 دل خویش را به ادب مایل گردان

و گوش‌خود را به سخنان معرفت.

13 از ادب کردن جوان اِبا مکن؛

چوب تنبیه او را نخواهد کشت.

14 چوبش بزن

که جانش را از مرگ خواهی رهانید.

15 پسرم، اگر دل تو حکیم باشد،

دل من نیز شاد خواهد بود؛

16 چون لبانت به شایستگی سخن می‌گوید،

اعماق وجودم به وجد می‌آید.

17 دلت بر گنهکاران حسد مبَرد،

بلکه همۀ روز برای ترس خداوند غیور باش.

18 زیرا به‌یقین آخرتی هست

و امیدت زایل نخواهد شد.

19 پسرم، گوش فرا ده و حکیم باش،

و دلت را به راه راست مشغول دار.

20 با میگساران دمساز مشو،

و نه با شکمبارگان،

21 زیرا به فقر گرفتار خواهند آمد،

و خواب‌آلودگی، ژنده‌پوششان خواهد کرد.

22 به پدرت که از او جان یافتی گوش فرا ده،

و مادر خویش را در روز پیری‌اش‌خوار مشمار.

23 حقیقت را بخر و هرگز آن را مفروش؛

این است حکمت و ادب و فهم.

24 پدر شخص پارسا را شادی بسیار است؛

آن که پسری حکیم دارد، از او شادمان خواهد بود.

25 پدر و مادرت شاد باشند؛

آن که تو را بزاد، شادمان باشد!

26 پسرم، دل خویش را به من بده

و چشمانت مشتاق راههای من باشد.

27 زیرا زن فاحشه گودالی است عمیق

و زن بیگانه، چاهی تنگ و تاریک.

28 همچون راهزنی در کمین می‌نشیند،

تا خیانتکاران را در میان آدمیان بیفزاید.

29 وای از آنِ کیست و وِلوِلِه از آنِ که؟

نزاع از آن کیست و ناله از آنِ که؟

زخمهای بی‌سبب از آنِ کیست و چشمان سرخ از آنِ که؟

30 آنان راست که تا دیروقت دل از شراب برنمی‌کنند،

و در پی چشیدن شرابهای برآمیخته می‌روند.

31 به شراب آنگاه که سرخ‌فام است منگر،

آنگاه که در پیاله می‌درخشد،

و به نرمی پایین می‌رود!

32 در آخر چون مار خواهد گزید

و چون افعی نیش خواهد زد.

33 چشمانت چیزهای شگفت خواهد دید

و دلت از چیزهای منحرف سخن خواهد گفت.

34 همچون کسی خواهی بود که در دلِ دریا خفته

و بر دَکَل کشتی لمیده باشد.

35 خواهی گفت: «مرا زدند و احساس نکردم!

مرا کوفتند و نفهمیدم!

پس کی بیدار خواهم شد

تا جرعه‌ای دیگر بنوشم؟»

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/23-f1dd5dc9ff7fcd6fbf2cd8fc7e584d4b.mp3?version_id=118—

1 بر مردانِ شریر حسد مبر،

و مشتاق همنشینی با آنها مباش؛

2 چه، دلهایشان در اندیشۀ خشونت است

و لبهایشان از آزار سخن می‌گوید.

3 حکمت است که خانه را بنا می‌کند،

و فهم است که آن را مستحکم می‌سازد؛

4 دانش غرفه‌هایش را می‌آکَنَد،

از اموال گرانبها و نفایس.

5 مرد حکیم را نیرویی عظیم است،

و مرد دانا قدرت را می‌افزاید؛

6 با تدبیرهای نیکو می‌توان به جنگ رفت،

و با مشاوران بسیار می‌توان پیروز شد.

7 دست نادان به حکمت نمی‌رسد؛

در مجلس بزرگان،او را چیزی برای گفتن نیست.

8 آن که بدی در سر می‌پروراند،

دسیسه‌گر شناخته خواهد شد.

9 تدبیر جاهلانه گناه است،

مردمان از تمسخرگر کراهت دارند.

10 اگر در روز فاجعه سستی کردی،

چه اندک قدرتی داری!

11 آنان را که به سوی مرگ برده می‌شوند، برهان؛

آنان را که افتان و خیزان برای کشته شدن می‌روند، بازدار.

12 اگر گویی: «ولی این را نمی‌دانستیم»،

آیا او که آزمایندۀ دلها است، آن را درنمی‌یابد؟

آیا دیدبانِ جان تو نمی‌داند؟

آیا او به هر کس بر حسب کارهایش جزا نخواهد داد؟

13 پسرم، عسل بخور چراکه نیکوست؛

عسل از شانه به کامت شیرین خواهد بود.

14 و بدان که حکمت نیز از بهر جان تو چنین است؛

اگر آن را بیابی، آینده‌ای روشن خواهی داشت

و امیدت زایل نخواهد شد.

15 ای شریر، در کمین منزلگاه مرد پارسا منشین،

و استراحتگاه او را تاراج مکن؛

16 زیرا حتی اگر مرد پارسا هفت بار نیز بیفتد، باز بر خواهد خاست؛

اما شریران در بلا سرنگون خواهند شد.

17 از فرو افتادن دشمنت شادمان مباش،

و چون بلغزد دلشاد مشو؛

18 مبادا خداوند ببیند و در نظرش ناپسند آید

و غضبش را از او بگرداند.

19 به سبب بدکاران خویشتن را آزرده مساز

و بر شریران حسد مبر،

20 زیرا بدکاران را آینده‌ای نخواهد بود،

و چراغ شریران خاموش خواهد شد.

21 پسرم، از خداوند و از پادشاه بترس،

و با آنان که جز این می‌کنند همنشینی مکن.

22 زیرا ناگهان به مصیبت گرفتار خواهند آمد،

و کیست که بداند چه بلاهایی از دست آن دو نازل تواند شد؟

سایر گفته‌های حکیمان

23 اینها نیز گفته‌های حکیمان است:

جانبداری در قضاوت نشاید:

24 هر که به مجرم گوید: «تو بی‌گناهی!»

نزد قومها ملعون است و نزد ملتها محکوم.

25 اما برای آنان که مجرم را نکوهش کنند، نیکو خواهد شد

و برکت بسیار خواهند یافت.

26 پاسخ سرراست

بوسه است بر لبها.

27 نخست کسب و کاری رو به راه کن،

سپس خانه و خانواده تشکیل ده.

28 علیه همنوع خود بی‌سبب شهادت مده

و لبهایت را برای فریب به کار مبر.

29 مگو: «با او چنان خواهم کرد که با من کرده است؛

آنچه را آن مَرد کرده، تلافی خواهم کرد.»

30 از مزرعۀ مرد کاهل گذر کردم

و از تاکستان مرد کم‌عقل گذشتم؛

31 همه جا را خار گرفته بود،

علفِ هرز زمین را پوشانده بود،

و دیوار سنگی ویران گشته بود.

32 در آنچه دیدم تأمل کردم،

و از آنچه دیدم عبرت آموختم:

33 اندکی خواب، اندکی چشم بر هم نهادن

و اندکی دست بر دست گذاشتن برای استراحت،

34 و فقر همچون راهزن بر تو خواهد تاخت

و ناداری، همچون مردی مسلح.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/24-ffd5e403b17d4748b96e956793d8e2b9.mp3?version_id=118—

1 اینها نیز امثال سلیمان است که به وسیلۀ مردان حِزِقیا، پادشاه یهودا،

نگاشته شد:

2 پنهان داشتن امور، امتیاز خداست؛

تفحص امور، امتیازِ شاهان.

3 همچون بلندای آسمان و ژرفای زمین،

تفحص‌ناپذیر است دل شاهان.

4 زنگار را از نقره بزدا،

که ظرفی برای نقره‌کار بیرون می‌آید؛

5 شریران را از حضور پادشاه دور کن،

که تخت او در پارسایی استوار می‌ماند.

6 خویشتن را در حضور پادشاه برمیفراز،

و تکیه بر جای بزرگان مزن؛

7 بهتر آن است که تو را گویند: «اینجا بالا بیا»،

تا آنکه در حضور نجیب‌زاده‌ای پایین برده شوی.

آنچه چشمانت دیده است،

8 شتابزده به محکمه مبر،

زیرا در آخر چه خواهی کرد

اگر همسایه‌ات تو را شرمنده سازد؟

9 مشاجره‌ات را مستقیم با همسایه‌ات بکن،

و اسرار دیگری را فاش منما،

10 مبادا آن که می‌شنود شرمسارت سازد

و بدنامی‌ات رفع نشود.

11 سخن سنجیده،

سیب طلاست در سینی نقره!

12 حلقۀ زرین و زیورِ طلاست

توبیخ‌کنندۀ حکیم برای گوش شنوا.

13 پیک امین برای فرستندگان خود،

خنکی برف است در گرمای تابستان؛

او جان سروران خویش را تازه می‌سازد.

14 ابر و بادی است بی‌باران،

آن که لافِ بخشش‌های توخالی را می‌زند.

15 با شکیبایی حاکمی را مجاب توان کرد،

با زبان نرم استخوان را توان شکست.

16 گر عسل یافتی، به اندازه بخور

مبادا از آن سیر شوی و قی‌اش کنی.

17 از زیاد رفتن به خانۀ همسایه‌ات بپرهیز

مبادا از دیدنت سیر شود و از تو بیزار گردد.

18 گرز و شمشیر و تیرِ تیز است

آن که بر همنوع خویش شهادت دروغ دهد.

19 دندان لق و پای لنگ است

اعتماد بر خیانت‌پیشه در روز تنگی.

20 آواز خواندن نزد دلی دردمند،

کندن لباس او در سرماست

و پاشیدن نمک بر زخمش.

21 اگر دشمنت گرسنه است، به او خوراک بده!

و اگر تشنه است، به او آب بنوشان!

22 چه این‌گونه، اخگرها بر سرش خواهی انباشت،

و خداوند پاداشَت خواهد داد.

23 باد شمالی باران می‌آورد،

زبان غیبتگو، نگاههای خشمگین.

24 سکونت در کُنجِ بام،

بِه از زندگی زیر یک سقف با زن ستیزه‌جو.

25 خبر خوش از دیار دوردست،

آبی است خنک به کام تشنه‌لب.

26 پارسایی که در برابر شریران سست می‌شود،

چشمه‌ای گل‌آلود و چاهی آلوده را مانَد.

27 عسلِ زیاد خوردن، نیکو نیست،

در پی جلال خود بودن، جلال نیست.

28 آن که بر نَفْس خود مسلط نباشد،

شهری بی‌حصار را مانَد که بدان رخنه کرده باشند.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/25-6caf1ff8e527245e4ef693ffe0315284.mp3?version_id=118—

1 برف در تابستان و باران در موسم حصاد!

همچنان حرمت نیز نادان را نشاید.

2 همچون گنجشکِ سرگردان و پرستوی در پرواز،

لعنتِ ناروا نیز بر کسی قرار نگیرد.

3 تازیانه برای اسب، افسار برای الاغ،

و چوب برای پشت جاهلان است!

4 جاهل را مطابق جهالتش پاسخ مده،

مبادا تو نیز همچون او شوی.

5 جاهل را مطابق جهالتش پاسخ ده،

مبادا در نظر خود حکیم بنماید.

6 همچون پای خویش بریدن و جام خشونت نوشیدن است

فرستادن پیام به دست نادان!

7 همچون پاهای آویزان مرد لنگ است،

ضرب‌المثل از دهان نادان.

8 بستن سنگ است به فلاخُن،

حرمت گذاشتن به شخص نادان!

9 بوتۀ خار است افراشته به دست مست،

ضرب‌المثل از دهان نادان!

10 کمانداری است که بی‌هدف مجروح سازد،

آن که نادان یا هر رهگذری را به مزد گیرد.

11 چنانکه سگ به قی خود بازمی‌گردد،

احمق نیز حماقتش را تکرار می‌کند.

12 مردی را که در نظر خویش حکیم است، می‌بینی؟

به مرد نادان بیش از او امید هست!

13 کاهل در خانه می‌ماند و می‌گوید:

«شیری در راه در کمین است،

شیری در وسط خیابانهاست!»

14 در بر پاشنه‌اش می‌گردد،

کاهل بر بسترش!

15 کاهل دست به ظرف غذا فرو می‌برد

اما از تنبلی به دهان برنمی‌آورد!

16 کاهل در چشم خود حکیمتر است

از هفت تن که پاسخِ خردمندانه می‌دهند!

17 کشیدن گوش سگ ولگرد است،

دخالت در مشاجرۀ دیگران!

18 دیوانه‌ای را مانَد که

تیرهای آتشین و مرگبار پرتاب کند،

19 آن که همسایۀ خود را بفریبد

و گوید: «مِزاح می‌کردم!»

20 بدون هیزم، آتش خاموش می‌شود؛

بدون سخن‌چینی، مشاجره پایان می‌پذیرد.

21 همچون زغال برای اخگر و چوب برای آتش است،

مرد ستیزه‌جو برای داغ کردن آتش نزاع.

22 کلمات سخن‌چین لقمه‌های لذیذ را مانَد

که به اعماق وجود انسان فرو می‌رود.

23 لبهای پر شور با دلی شریر،

ظرفی گِلی است اندوده به نقرۀ پُر زنگار!

24 کینه‌توز با سخنانش کینۀ خود را پنهان می‌کند،

اما در دل خویش فریب را می‌پرورد.

25 چون به نیکویی سخن گوید، باورش مکن،

زیرا دلش از هفت کراهت آکنده است.

26 هرچند بُغض خویش به حیله پنهان دارد،

شرارتش در میان جمع آشکار خواهد شد.

27 هر که چاهی بکند، خود در آن خواهد افتاد؛

هر که سنگی بغلتاند، به سوی او بر خواهد گشت.

28 زبان دروغگو از قربانیان خود نفرت دارد،

و دهان چاپلوس ویرانی به بار می‌آورد.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/26-eca8b34254f8714568ed17161436ec59.mp3?version_id=118—

1 دربارۀ فردا فخر مکن،

زیرا نمی‌دانی روز چه خواهد زایید.

2 بگذار دیگری تو را بستاید، نه دهان خودت؛

غریبه‌ای، نه زبان خودت.

3 سنگ، سنگین است و ریگ، گران،

اما تحریک به دست نادان، از هر دو سنگینتر است!

4 خشم، خانمان‌سوز است و غضب، سیل‌آسا،

اما کیست که در برابر حسد تاب آورد؟

5 توبیخِ آشکار،

بِه از محبت پنهان.

6 زخمی هم که از دوست رسد وفادار است،

اما به صد بوسۀ دشمن هم نتوان اعتماد کرد.

7 شکمِ سیر از شانِ عسل کراهت دارد،

اما برای شکم گرسنه، هر تلخی هم شیرین است!

8 مردی که از خانه‌اش آواره شود،

پرنده‌ای را مانَد که از لانه‌اش آواره شده باشد.

9 عطر و بوی خوش، دل را شاد می‌سازد،

مشورت خالص، به دوستی شیرینی می‌بخشد.

10 دوست خود و دوست پدر خود را ترک مکن،

و به هنگام مصیبت به خانۀ برادرت مرو؛

همسایۀ نزدیک بِه از برادر دور است.

11 پسرم، حکیم باش، و دل مرا شاد کن؛

آنگاه ملامت‌کنندگان خود را پاسخ توانم داد.

12 عاقل، خطر را می‌بیند و پنهان می‌شود،

اما ساده‌لوح پیش می‌رود و تاوانش را می‌دهد!

13 جامۀ کسی را که ضامن غریبه می‌شود، بگیر!

لباس کسی را که برای زن بیگانه ضمانت می‌کند، گرو نگاه دار.

14 آن که صبح زود همسایۀ خود را به صدای بلند برکت دهد،

به منزلۀ لعنت محسوب می‌شود.

15 چکیدنِ پیوستۀ آب در روز بارانی

و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند؛

16 بازداشتن او همچون بازداشتن باد است،

یا گرفتن روغن با دست.

17 آهن آهن را تیز می‌کند،

مرد، مرد را.

18 آن که از درخت انجیری نگهداری کند، از میوه‌اش خواهد خورد؛

و آن که از سَرور خود مراقبت نماید، عزّت خواهد یافت.

19 آب، چهرۀ انسان را منعکس می‌کند،

دل انسان، خودِ او را!

20 هاویهو اَبَدونسیری‌ناپذیرند،

نیز چنین است چشمان آدمی.

21 بوته برای نقره و کوره برای طلاست،

ستایش نیز برای آزمایش آدمی!

22 اگر احمق را چون گندم نیز در هاون بکوبی،

حماقتش را از او دور نخواهی کرد!

23 از وضع گله‌هایت نیک آگاه باش

از رمه‌هایت به‌دقّت مراقبت کن؛

24 زیرا ثروت ابدی نیست،

و نه حتی تاج و تخت، باقی از نسلی به نسل دیگر.

25 پس چون علفها را بزنند و علفِ تازه بروید،

و علوفۀ تپه‌ها جمع گردد،

26 بره‌ها جامۀ تو خواهند شد

و بزها بهای زمینت.

27 شیر بزها برای خوراک تو کافی خواهد بود،

و برای خوراک خانواده و معیشت کنیزانت.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/27-7666114372f4b08cf6cb3038d6a8df34.mp3?version_id=118—

1 شریران می‌گریزند حتی آنگاه که تعقیب‌کننده‌ای نیست،

اما پارسایان همچون شیر شجاع‌اند.

2 از شورشگریِ مملکت، حاکمانش بسیار می‌شوند،

اما مرد فهیم و دانا استواری به بار می‌آورد.

3 مرد فقیرکه بر بینوایان ظلم کند،

بارانی سیل‌آسا را مانَد که محصولی باقی نمی‌گذارد.

4 آنان که به شریعت پشت می‌کنند، شریران را می‌ستایند،

اما آنان که شریعت را نگاه می‌دارند،

به مبارزه با ایشان برمی‌خیزند.

5 مردمان شریر، عدالت را درنمی‌یابند،

اما جویندگان خداوند همه چیز را درک می‌کنند.

6 فقیر بودن با راستی،

بِه از ثروتمند شدن با کج‌رَوی.

7 فهیم است پسری که به رهنمود گوش می‌سپارد،

اما رفیق عیاشان مایۀ ننگ پدر خویش است.

8 هر که ثروت خویش با بهرۀ گزاف بیفزاید،

آن را برای کسی می‌اندوزد که با بینوایان گشاده‌دست است!

9 آن که از گوش فرا دادن به شریعت سر باز زند،

حتی دعایش کراهت‌آور است.

10 آن که صالحان را به راه بد منحرف سازد،

در چاهی که خود کنده است خواهد افتاد،

اما راستان را میراث نیکو خواهد بود.

11 ثروتمند، در نظر خویش حکیم می‌نماید،

اما بینوای خردمند مشت او را باز می‌کند.

12 شادمانی پارسایان، فخری عظیم به بار می‌آورد؛

اما چون شریران به پا می‌خیزند، مردم خود را پنهان می‌کنند.

13 هر که نافرمانیهای خود را بپوشاند، کامیاب نخواهد شد،

اما هر که آنها را اعتراف کند و ترک نماید، رحمت خواهد یافت.

14 خوشا به حال کسی که همواره {از خداوند} می‌ترسد،

اما آن که دل خود را سخت سازد، به بلا گرفتار خواهد شد.

15 شیرِ غرّان و خرسِ مهاجم است،

حاکم شریر بر ملت بینوا.

16 حاکم بی‌فهم، استاد ظلم است،

اما آن که از سود نامشروع نفرت کند، عمر خویش دراز خواهد ساخت.

17 آن که دستش به خون آلوده است به گور می‌گریزد!

مباد که کسی حمایتش کند.

18 آن که در راستی گام برمی‌دارد، نجات می‌یابد،

اما آن که راهش کج است، به یکباره سقوط می‌کند.

19 آن که بر زمین خود کار کند، از نانْ سیر خواهد خورد،

آن که از پی باد بدود، از فقر!

20 شخص امین برکت فراوان خواهد یافت،

اما آن که در پی ثروت می‌شتابد، بی‌سزا نخواهد ماند.

21 جانبداری به هیچ وجه نیکو نیست،

اما هستند که به خاطر لقمه نانی بی‌انصافی می‌کنند!

22 مرد تنگ‌چشم در پی ثروت می‌شتابد،

بی‌خبر که تنگ‌دستی در انتظار اوست.

23 توبیخ‌کننده در آخر

محبوب‌تر از تملق‌گو خواهد بود!

24 آن که پدر یا مادر خود را غارت کند

و گوید: «جرمی نیست»،

رفیق اوباش و اراذل است.

25 مرد حریص، نزاع برمی‌انگیزد،

اما هر که را که بر خداوند توکل کند، فراوانی خواهد بود.

26 نادان است آن که بر خویشتن توکل دارد،

اما آن که در طریق حکمت گام بر‌دارد، در امان می‌ماند.

27 آن که به فقیران می‌بخشد، به ناداری گرفتار نمی‌آید،

اما لعنت بسیار نصیب کسی است که چشمان بی‌شفقت دارد.

28 چون شریران به پا می‌خیزند، مردم خود را پنهان می‌کنند،

اما چون هلاک می‌شوند، پارسایان فزونی می‌یابند.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/28-107d7e2ca4cf923b595146fe05c70767.mp3?version_id=118—

1 آن که با وجود توبیخهای بسیار سر خم نمی‌کند

ناگهان خواهد شکست و علاجی نخواهد بود.

2 با ترقی پارسایان، مردم شادی می‌کنند،

با حکومت شریران، ناله!

3 مردی که حکمت را دوست می‌دارد،

مایۀ شادی پدر خویش است،

اما رفیق فاحشه‌ها اموال را بر باد می‌دهد.

4 پادشاهْ با عدالت، مملکت را استوار می‌سازد،

اما مرد رشوه‌خوار آن را ویران می‌کند.

5 آن که تملّق همسایه‌اش را بگوید،

دامی برای پاهای وی می‌گسترد.

6 بدکار در خلافکاری خود به دام می‌افتد،

اما پارسا می‌تواند سرود بخواند و شادمان باشد.

7 پارسا به حقوق بینوایان توجه دارد،

اما شریر را چنین درکی نیست.

8 تمسخرگران شهر را به آشوب می‌کشند،

اما حکیمان خشم را فرو می‌نشانند.

9 چون حکیم و نادان علیه یکدیگر به محکمه روند،

دمی برآشفتن خواهد بود و دمی تمسخر، اما بی‌حاصل!

10 مردان خون‌ریز از مردِ راست نفرت دارند،

اما صالحان در پی سلامت جان اویند.

11 نادان همۀ خشم خود را بی‌مهابا بروز می‌دهد،

اما حکیم آن را بازمی‌دارد.

12 حاکمی که به سخنان دروغ گوش سپارد،

خادمانش، همه شریر خواهند بود.

13 فقیر و ظالم در این اشتراک دارند:

نور چشم هر دو از خداوند است.

14 پادشاهی که بر بینوایان به انصاف داوری کند،

تختش تا به ابد برقرار می‌ماند.

15 چوب و توبیخ، حکمت می‌بخشد،

اما جوانی که به حال خود رها شود،

مادرش را شرمسار می‌سازد.

16 با ترقی شریران، نافرمانی هم ترقی می‌کند،

اما پارسایان سقوط آنان را خواهند دید.

17 فرزندِ خود را ادب کن که تو را آسودگی خواهد بخشید،

و مایۀ خشنودی جانت خواهد بود.

18 آنجا که رؤیا نباشد، مردم افسارگسیخته می‌شوند؛

اما مبارک است آن که شریعت را نگاه می‌دارد.

19 غلام تنها با نصیحت ادب نمی‌شود؛

زیرا آن را می‌فهمد، اما به جا نمی‌آورد.

20 آیا کسی را دیده‌ای که در سخن گفتن عجول باشد؟

به نادان بیش از او امید هست.

21 آن که غلام خود را از جوانی به ناز پروَرَد،

سرانجام او را وارث خویشخواهد یافت!

22 مرد کج‌خُلق نزاع برمی‌انگیزد،

و شخص تندخو، گناهان بسیار مرتکب می‌شود.

23 غرور آدمی او را خوار می‌سازد،

اما شخص افتاده‌دل عزّت می‌یابد.

24 شریک دزد، دشمن جان خویش است؛

او قسم داده می‌شود، اما هیچ نمی‌گوید.

25 ترس از انسان دام می‌شود،

اما آن که بر خداوند توکل کند، ایمن می‌ماند.

26 بسیاری جویای نظر لطف حاکمند،

اما خداوند است که آدمیان را دادرسی می‌کند.

27 پارسایان از آنان که راه خود را کج می‌سازند، کراهت دارند،

شریران، از آنان که در راه راست استوار می‌مانند.

—https://api-cdn.youversionapi.com/audio-bible-youversionapi/42/32k/PRO/29-7379c971a6abfb9558620caa3120d541.mp3?version_id=118—